vlag

Je ziet hem vaak wapperen tijdens speciale gelegenheden en feestdagen, de Nederlandse vlag. Soms ook met een klein oranje vaandel bovenin. Het rood, wit en blauw is iconisch en iedereen herkent de kleuren meteen, maar dit is niet altijd de Nederlandse vlag geweest. Wist je namelijk dat we ook een tijdje onder de Franse vlag hebben gevlogen? Verder hebben nog meer andere vlaggen gehad met ieder zijn eigen betekenis en geschiedenis. Neem een kijkje in onze eigen geschiedenis door het oog van de vlaggen.

De Hollandsche vlag

Het ontstaan van deze vlag en zijn eerste gebruik is onbekend. Er bestaan wel theorieën over, maar er is geen unanieme acceptatie van één theorie. Volgens Johannes de Jonge komen de kleuren van het wapenschild van Willem van Oranje, maar D.G. Muller beweert dat de vlag ook al voor de opstand bestond. De kleuren van de vlag zijn rood, wit en blauw, maar niet de kleuren zoals we ze nu gebruiken. Het blauw is namelijk een stuk lichter, ook wel Nassaus blauw genoemd, maar de positie en vorm zijn wel precies hetzelfde.

De Prinsenvlag

Deze vlag overlapt met de tijd waarin de Hollandsche vlag werd gebruikt. De Prinsenvlag werd vooral gebruikt tijdens de Tachtigjarige Oorlog, ook wel de Nederlandse Opstand genoemd. De geuzen, zo werden de tegenstanders van Filip II genoemd, veranderden het rood in de vlag naar oranje om zo hun steun aan Willem van Oranje te laten zien. Echter was dat niet de eerste keer dat de vlag voorkwam in de geschiedenis. Hij kwam al eens eerder voor, namelijk in 1575. De vlag werd gemaakt door Jan van Hout en hij stond in een bundel met persoonlijke teksten en illustraties van Janus Dousa, ook wel een album amicorum genoemd. In 1579 toen de Unie van Utrecht werd gesloten, werd deze vlag de officiële vlag tot 1653. Deze vlag had dus een oranje streep, daarna wit, en daarna ook weer een andere blauwe kleur dan de Hollandsche vlag. Waarom we uiteindelijk weer voor de rood-wit-blauw vlag zijn gegaan, is geen duidelijkheid over.

De Bataafse vlag

Deze vlag werd per 14 februari 1796 overal in het land gebruikt. De prinsenvlag was niet meer toegestaan, behalve bij de marine. Deze vlag ziet er net zo uit als onze huidige vlag, maar dan met een wit vierkant aan de linkerkant op de rode streep. Op dit witte vlak stond de vrijheidsmaagd met een speer en een pijlenbundel in haar handen terwijl er een leeuw naast haar zat. Dit witte vlak werd ook wel een Jack genoemd. Hier is wel oproer over geweest, namelijk in 1806 toen scheepsvolk uit het Texels eskader (nu ook wel een “taskforce” genoemd) en de oorlogsschepen voor Amsterdam niet meer onder deze vlag wilden varen. Ze weigerden de Eed van Trouw af te leggen en wilden geen bevelen ontvangen van koninklijke officieren. Dit werd zeer streng aangepakt. Uiteindelijk werd de Statenvlag gehesen om de gemoederen te bedaren. Dit is de Hollandsche vlag die voor de Bataafse vlag werd gebruikt. De Statenvlag werd na deze opstand ook weer de officiële vlag. Dit werd op 1 december 1807 in een koninklijk besluit wettelijk geregeld. Echter leefde niet iedereen dit besluit na. Het Zeeuwse eskader bijvoorbeeld bleef onder de Bataafse vlag varen.

De huidige vlag

In de jaren dertig van de twintigste eeuw ontstond er weer ophef over de officiële vlag. De Nationaal-Socialistische Beweging, afgekort de NSB, beweerde namelijk dat de prinsenvlag “oranje-blanje-bleu” de officiële vlag was. Nergens in de wet stond duidelijkheid over welke kleuren nu officieel waren. Omdat de NSB bleef aandringen, tekende koningin Wilhelmina op 19 februari 1937 een kort koninklijk besluit waarin ze stelt dat officiële kleuren van de vlag rood, wit en blauw zijn. En dat terwijl ze op vakantie was! Na de Tweede Wereldoorlog werden de kleuren van de vlag gespecificeerd naar helder vermiljoen, helder wit en kobaltblauw. Tot op de dag van vandaag is dit de officiële Nederlandse vlag.

Nederland heeft ook nog heel kort onder de Franse vlag geleefd toen we deel waren van het Eerste Franse Keizerrijk van 1810 tot 1813, maar nadat we weer soeverein werden, vlogen we de Bataafse vlag. Verder bestaan er ook vlaginstructies, maar deze zijn alleen bindend voor de rijksoverheid. Bedrijven en personen mogen tijdens iedere feestelijke gebeurtenis de vlag uit hangen. Dus tijdens je verjaardag, wanneer je geslaagd bent of met een huwelijk of jubileum mag er zeker gevlagd worden!